Branżę spożywczą tworzą przedsiębiorstwa zajmujące się przetwórstwem produktów zwierzęcych, roślinnych, przetwórstwem wtórnym oraz produkcją używek. Produkty te mogą być nisko przetworzone lub stanowić efekt zaawansowanych procesów technologicznych. Ze względu na ludzkie zdrowie sektor spożywczy obwarowany jest licznymi regulacjami prawnymi, określającymi standardy jakości. Przedsiębiorstwa branży spożywczej zobligowane są do przestrzegania restrykcyjnych przepisów sanitarnych.
Rola systemów informatycznych w branży spożywczej:
- wspomaganie działań związanych z systemami zarządzania bezpieczeństwem żywności;
- wspomaganie przy tworzeniu receptur produktów;
- dostosowanie systemu do charakterystycznego sposobu rejestracji przepływu materiału za pomocą różnych urządzeń pomiarowych.
HACCP – Wspieranie systemu jakości
HACCP jest systemowym postępowaniem, pozwalającym na oszacowanie skali zagrożeń bezpieczeństwa żywności ze wyglądu na jakość oraz ryzyko wystąpienia tych zagrożeń podczas przebiegu wszystkich etapów produkcji i dystrybucji. Również ma na celu określenie metod ograniczania tych zagrożeń. System HACCP pozwala na uzyskanie pewności, że zakład wykonał wszystko dla bezpieczeństwa wyrobu i konsumenta, w odniesieniu do przepisów, zasad dobrej praktyki produkcyjnej i potrzeb klientów.
Dlatego istotne jest, by dokumentacja pochodząca z punktów kontrolnych (CCP) wskazywała sposób obróbki produktu dostarczanego do klienta i cały proces produkcji. Każdy CCP obwarowany jest rygorystycznymi wymogami oraz określone są dla niego granice tolerancji. Wyznaczona zostaje również częstotliwość wykonywania pomiarów w punktach kontrolnych. Konieczność spełnienia określonych norm sanitarnych w UE wiąże się z ponoszeniem wysokich nakładów inwestycyjnych, w tym przede wszystkim w maszyny oraz systemy informatyczne.
Produkcja bezpiecznej żywności
Zintegrowany system informatyczny musi wspierać wszystkie te zadania, które łączą się z produkcją bezpiecznej żywności. Do takich obszarów należą:
- kontrola terminów przydatności do spożycia wyrobów oraz poszczególnych surowców użytych do ich produkcji;
- wsparcie mechanizmów monitorowania numerów partii i serii;
- specyficzne cechy produktów;
- lokalizacja w magazynie z zastosowaniem procesów kontroli zgodnych z normami jakości.
W branży spożywczej bardzo ważne jest, czy istnieje pełna zgodność pomiędzy systemem, a obowiązującymi przepisami prawnymi w zakresie zasad prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz podatków od towarów i usług. Istotne jest również, aby program umożliwiał wystawianie pełnych zestawów informacji/raportów, niezbędnych do kontroli wyników firmy.
Traceability – śledzenie surowców
System na każdym etapie wytwarzania musi zapewnić możliwość sprawnego prześledzenia całej historii produktu od zakupu surowca (z identyfikacją dostawcy poprzez wszystkie procesy produkcyjne), aż po odbiorcę wyrobu gotowego, a także ścisłą ewidencję partii produktowych. Obszar ten obwarowany jest ścisłymi kontrolami. Realizację traceability umożliwiają systemy MES, których podstawowym zadaniem jest rejestracja zdarzeń zachodzących podczas produkcji.
Każde przedsiębiorstwo, które produkuje lub dystrybuuje żywność zobligowane jest do przestrzegania Unijnego Prawa Żywieniowego, w szczególności Rozporządzenia UE nr 178/2002. W ustępie tym położony jest nacisk na efektywny i prosty sposób na wycofanie z rynku produktów podejrzanych o to, że są one niebezpieczne dla konsumenta.
Wymogi dla poszczególnych sektorów branży spożywczej
| Branża mięsna | Branża mleczarska | Sektor napojów |
|---|---|---|
| Moduł skupu żywca powinien gromadzić informacje o kontraktacjach i rozliczeniu dostawcy (rozliczenie może zależeć od mięsności oraz jakości mięsa) | Sprawne zarządzanie umowami partnerskimi, certyfikatami, kontraktami z poszczególnymi dostawcami mleka Zdolność do prowadzenia ewidencji z uwzględnieniem poprawek temperaturowych, obliczeń marginesów ubytku | Zdolność do prowadzenia ewidencji z uwzględnieniem poprawek temperaturowych, obliczeń marginesów ubytku |
| Możliwość przypisania unikalnego numeru dla poszczególnych dostawców, dzięki czemu dzięki czemu wsad z numerem dostawcy jest przyporządkowany każdemu produktowi | Wsparcie w prowadzeniu okresowych inspekcji u producentów mleka i wyrywkowych kontroli partii mleka, gromadzenie danych | Ewidencjonowanie i wydawanie banderoli z magazynu (w przypadku produkcji wódki); |
| Możliwość integracji z systemem mes, by dane uzyskane podczas badania mięsności, ważenia i przetwarzania, pozwoliły wskazać pochodzenie wsadu | Zarządzanie flotą pojazdów przystosowanych do przewozu towarów z krótką datą przydatności do spożycia | Możliwość optymalizacji i zarządzania trasami |
| Możliwość druku numerów wsadów na etykietach, skanowania i porównywania ich w punktach kontrolnych | Śledzenie pochodzenia produktu: od skupu aż po dostawę do klienta | Obliczanie wykorzystania pojazdów dostawczych |
