MRP czyli koncepcja Planowania Zasobów Materiałowych opracowana w latach 50-tych pojawiła się w systemach informatycznych od lat 60 dziesiątych. Z biegłem lat modyfikowana i rozbudowywana (MPR II, ERP).
Stworzona, aby redukować zapasy magazynowe, zapewnić lepsze wykorzystanie infrastruktury, czy lepiej kontrolować poszczególne fazy produkcji. Niby wszystko ok, ale czy w dzisiejszym świecie, kiedy produkty masowe są kastomizowane do potrzeb indywidualnego klienta, ich wariantowość powoduje, że serie produkcyjne są coraz krótsze, przy ciągłym nacisku na zmniejszenie czasu dostawy wyrobów – często jest ona już niewystarczająca.
Koncepcja zapotrzebowanie materiałowego opartego o popyt (DDMRP) narodziła się kilka lat temu i zyskuje coraz większe grono entuzjastów. Najbardziej znana wersja koncepcji opracowana została przez 2 osoby: Carola Ptaka i Chada Smitha. Koncepcja opiera się na strategicznych buforach zapasów, które mają skrócić czas realizacji zamówień klientów.
W odróżnieniu od planowania MPR gdzie zakłada się, że przyszłe zapotrzebowanie (prognozy) muszą być znane, a decyzja o zakupach surowców, czy podzespołów podejmowana jest na długo przed rozpoczęciem produkcji. Skutkuje to tym, że wszystkie odchylenia od planu, w sposób bezpośredni wpływają na cały łańcuch dostaw powodując nadmierne zapasy lub też niedobory (efekt bullwhip).
DDMRP wprowadza strategiczne bufory zapasów, które oddzielają popyt od podaży i je uniezależniają. Kluczowe surowce, półprodukty, komponenty produkowane (kupowane) są na magazyn, gdzie czekają na spersonalizowane przez klienta zamówienie na wyrób gotowy. To częściowo przekreśla jeden z filarów MRP (czyli minimalizację stanów magazynowych – ogranicza się ona do niestrategicznych surowców, półproduktów) ale zapewnia skrócenie czasu realizacji RZECZYWISTYCH zamówień.
Jak korzystać z DDMRP?
Aby skutecznie wykorzystać DDMPR i nie „zawalić” sobie magazynu surowcami, należy określić jakie komponenty/surowce powinny być buforowane (które są strategiczne lub stanowią wąskie gardło). Nie wszystkie musimy przecież buforować. Większość z nich będzie nadal planowana przy użyciu standardowego MRP, również w przypadku użycia DDMRP.
Jak je zdefiniować? Na pewno przyjrzeć się tym, które mogą być wykorzystane w wielu wyrobach gotowych. Idealnymi kandydatami są również te surowce, których dostępność znacznie skróci czas realizacji, czyli te które znajdują się na ścieżce krytycznej (najdłuższy czas realizacji zamówienia/produkcji). Należy pamiętać, że stworzenie buforów na wybranych częściach spowoduje pojawienie się kolejnych dobrych kandydatów. Czy powinno się zdecydować na ich buforowanie zależy jednak od wielu czynników. Np. na ile atrakcyjne dla klienta jest obniżenie czasu realizacji zamówienia o X dni? Czy jest on skłonny zapłacić więcej za taki krótszy czas realizacji, innymi słowami, czy możemy podnieść ceny, oferując konkurencyjne terminy dostaw? Wysokie stany magazynowe i ich koszt przełożą się przecież na koszty dostarczenia klientowi produktu finalnego.
Poziomy buforów
Ustalenie poziomu buforów to zagadnienie na odrębny artykuł. W bardzo dużym skrócie wygląda to tak:
Najpierw trzeba zdefiniować ADU (Average Daily Usage), czyli średnie dzienne użycie. Jest to szacunkowy dzienny poziom zużycia, który można ustalić na trzy sposoby: wpisać ręcznie, obliczyć ma podstawie historycznego zużycia, albo opierając się na przyszłym zapotrzebowaniu. Jeden z systemów ERP, IFS Applications oferuje np. cztery metody obliczenia ADU z wykorzystaniem: wprowadzonej wartości ręcznej, długoterminowej historycznej konsumpcji, krótkoterminowej historycznej konsumpcji lub prognozy przyszłego popytu.
Buforowane indeksy należy przypisać do kategorii czasu realizacji oraz kategorii zmienności według typu komponentu (zakup, produkcja itp.). Każdy typ kategorii zawiera kilka czynników używanych przy obliczaniu poziomów bufora.
Wykorzystywane są 4 strefy zapasu:
- Bezpieczeństwa (Safety Stock),
- Uzupełniania (Replenish),
- Wystarczająca (OK),
- Nadmiarowa (Excess).
Ich poziom to strategiczna decyzja określająca zdolność buforów do działania zgodnie z przeznaczeniem.
Celem strefy Bezpieczeństwa jest pokrycie zmian podaży i popytu podczas cyklu uzupełniania bufora. Zalecany rozmiar będzie różny w zależności od rodzaju komponentu, kategorii, do której należy, rzeczywistej daty realizacji i kategorii zmienności.
Strefa Uzupełniania ma zapewnić dostępność podczas cyklu uzupełniania, a system ERP wspierający DDMRP powinien ustalić wielkość zamówienia, składając zamówienie, które doprowadzi nas do strefy Wystarczającej.
Nawet wtedy, gdy bufory DD MRP są solidne i zaprojektowane tak, aby absorbowały zmienność, wciąż istnieją sytuacje, w których korzystne jest dynamiczne dostosowywanie poziomów buforów, zgodnie ze znaną zmiennością popytu. Czynniki zaburzające ich funkcjonowanie to np. pozyskanie nowych znaczących kontraktów, otwarcie nowych rynków zbytu, sezonowość, akcje promocyjne czy wprowadzenie nowych produktów na rynek.
Dostosowania dynamiczne to sposób zarządzania tego rodzaju znaną zmiennością popytu, która polega na stosowaniu dostosowań bufora. Pozwalają one użytkownikowi na manipulacje przy użyciu wcześniej zdefiniowanych współczynników.
Planowanie oparte na zapotrzebowaniu to nic innego jak decyzja o uruchomieniu (lub nie) zlecenia uzupełnienia dla bufora DDMRP. Polega na zastosowaniu równania przepływu netto, który wyliczany jest następująco: Dostępne + Zamówione – Zapotrzebowanie Potwierdzonego Zamówienia Klienta – Pozycja przepływu netto.
Wygląda niezbyt skomplikowanie, ale do sprawnego działania niezbędne są dobrze skonstruowane strefy zapasu, z których składa się bufor.
Dla kogo więc DDMRP?
DDMRP ma oczywiste zalety. Jest rozwiązaniem dla wielu wyzwań, takich jak zmienność popytu, czy długi czas dostaw. Jednak, czy powinno być jedynym sposobem planowania? Oczywiście nie. Przecież tylko część z surowców / podzespołów / komponentów będzie podlegać buforowaniu. Pozostała część surowców nadal będzie planowana w klasycznym MRP.
Gdzie więc warto stosować DDMRP?
Na pewno w tych firmach i branżach, w których krótszy czas realizacji zamówień mocno przekłada się na lepsze relacje i współpracę z klientami.
Dobrze zacząć stosowanie DDMPR i buforów od kilku kluczowych surowców/komponentów, a wraz z pozyskaniem doświadczenia stopniowo rozszerzać zakres ich stosowania.
Jako, że DDMRP jest stosunkowo nową koncepcją, mało który z systemów ERP posiada odpowiednie narzędzia do wspierania takiego procesu. IFS Applications 10 to rozwiązanie posiadające wbudowane i sprawdzone rozwiązanie DDMRP będące rozszerzeniem tradycyjnego MRP, które pomaga firmom radzić sobie z dzisiejszymi wyzwaniami spowodowanymi krótkimi cyklami życia produktu, długimi czasami realizacji dostaw i dużą zmiennością popytu. Wprowadzając strategiczne bufory magazynowe, firmy mogą skrócić czas realizacji zamówienia i stać się coraz bardziej zależnym od popytu, zamiast polegać na niepewnych prognozach. Rozwiązanie wbudowane w IFS zostało zatwierdzone przez Demand Driven Institute, co pokazuje zdolność IFS do oferowania efektywnych kosztowo wdrożeń.
Instytut: https://www.demanddriveninstitute.com/ddmrp-compliant-software
L-Systems sp. z o.o. spółka komandytowa
www.L-Systems.pl
