Bezpieczeństwo i higiena pracy są bardzo ważnym obszarem w działaniu każdej organizacji.
Jednak z perspektywy bardzo modnej obecnie cyfryzacji, zagadnienia BHP są zwykle pomijane podczas budowania strategii cyfryzacji i określania zakresu wdrożeń systemów IT.
W praktyce zagadnienia i regulacje BHP (HSE) są wprost powiązane ze wszystkimi aspektami działania organizacji. Jednak z perspektywy rozwiązań IT jest to obszar zazwyczaj oddzielony od systemów obsługujących procesy operacyjne przedsiębiorstwa. Takie podejście sprzyja silosowaniu obszaru BHP, co w efekcie powoduje, że potrzeby w zakresie cyfryzacji tego obszaru nie są szeroko uwzględniane podczas wdrożeń systemów IT, a dane dotyczące bezpieczeństwa pracy nie są efektywnie przekazywane do obszaru BHP w celu automatyzacji ich analizy i przetwarzania.
Przykładem takiego, krytycznego z punktu widzenia bezpieczeństwa, obszaru operacyjnego są procesy utrzymania ruchu i utrzymania majątku. Procesy te mają ogromne znaczenie dla firm np. z branż produkcyjnych, górniczych czy transportowych, w szczególności posiadających rozbudowane instalacje i duże liczby obiektów wymagających utrzymania i nadzoru.
Procesy utrzymania ruchu mają ogromny wpływ na bezpieczeństwo pracy oraz same wymagają nadzoru podczas ich realizacji z perspektywy zapewnienia bezpieczeństwa osób wykonujących działania utrzymaniowe. Procesy te, właściwie prowadzone, mają również wpływ na ograniczenie potencjalnych zagrożeń. Pomimo tego, systemy informatyczne dla obszaru utrzymania ruchu i majątku (CMMS i EAM) powszechnie oferują jedynie ograniczone funkcje i wspierają tylko podstawowe zadania operacyjne typu rejestracja działań utrzymaniowych, transakcje magazynowe związane z utrzymaniem, czy analizę awaryjności urządzeń z perspektyw kosztów.
Zazwyczaj, całkowicie pomija się w tych systemach aspekty związane z BHP, w szczególności:
- Dokumentowanie działań utrzymaniowych i zbieranie danych w zakresie wymaganym przez procedury BHP;
- Analizę ryzyka i zagrożeń;
- Rejestrację incydentów związanych z bezpieczeństwem pracy;
- Zarządzanie zmianą konfiguracji urządzeń z uwzględnieniem wymogów bezpieczeństwa;
- Obsługę zezwoleń na pracę;
- Zarządzanie separacją serwisowanych urządzeń od źródeł energii elektrycznej i innych mediów w celu zapewnienia bezpieczeństwa.
Zagadnienia BHP często „wyrzuca” się do odrębnych modułów, gdzie rejestruje się dane i prowadzi działania oddzielnie od systemu utrzymania ruchu, bez systemowego powiązania.
Taki stan rzeczy niesie ze sobą wiele ryzyk i ograniczeń. Systemy IT, obsługujące obszar remontów i utrzymania majątku, nie wymuszają realizacji zadań zgodnie z wymaganiami procedur bezpieczeństwa, rejestrowania wymaganych przez te regulacje danych oraz zapewnienia adekwatnych analiz dotyczących zagrożeń. W efekcie wymagania wynikające z regulacji BHP są nie scyfryzowane, obsługiwane odrębnie, nieautomatycznie, a dane jakie są potrzebne w obszarze bezpieczeństwa bywają niekompletne i nieaktualne oraz nie powiązane z rzeczywistymi działaniami utrzymaniowymi.
Utrudnia to organizacjom zapewnienie zgodności z regulacjami prawnymi oraz wewnętrznymi procedurami dotyczącymi BHP. Powoduje większe ryzyko związane z niespełnieniem tych wymagań. Osoby odpowiedzialne za obszar BHP nie uzyskują wsparcia systemowego w nadzorowaniu działań personelu zgodnie z regulacjami bezpieczeństwa i higieny pracy, co ma wpływ na wzrost ryzyka ich pracy oraz pracochłonności.
Źródłem tego problemu jest traktowanie obszaru utrzymania ruchu i obszaru BHP, jako odrębnych, już podczas zakupu systemów IT do zarządzania SUR (CMMS/EAM). Z tego powodu potrzeby obszaru BHP nie są uwzględniane w wymaganiach i nie są zaspokajane podczas wdrożenia. Osoby odpowiedzialne za utrzymanie ruchu/majątku skupiają się na podstawowych funkcjach operacyjnych starając się zautomatyzować działania dla nich najistotniejsze. Z tego powodu inne obszary, takie jak BHP nie otrzymują żadnej wartości dodanej z wdrożenia systemu typu CMMS/EAM i tracą szansę na realną cyfryzację oraz integrację informacyjną obszaru BHP z procesami operacyjnymi.
Co oferuje nowoczesny system CMMS/EAM w zakresie wsparcia obszaru BHP
Tymczasem nowoczesne rozwiązania EAM takie jak IFS Ultimo potrafią kompleksowo wesprzeć wymagania BHP w ramach realizacji działań utrzymania ruchu i utrzymania majątku. Dzieje się to w sposób naturalny i zintegrowany. Przez co wymagania BHP nie są tylko dodatkowymi procedurami zapisanymi i raportowanymi gdzieś w „systemie BHP”, ale stają się naturalnym elementem prac utrzymaniowych i serwisowych. Wpływają one na konfigurację systemu remontowego oraz zakres zbieranych i analizowanych danych. Dzięki temu uzyskujemy rzeczywistą cyfryzację w obszarze BHP (zintegrowanie z operacjami utrzymania) i realne wsparcie dla tego obszaru.
Zadania i funkcje jakie realizuje IFS Ultimo w obszarze BHP to na przykład:
- Rejestracja informacji i uwzględnianie ograniczeń wynikających z wytycznych dla bezpieczeństwa pracy
Podczas realizacji operacji związanych z utrzymaniem ruchu np. zadań remontowych, system pozwala rejestrować dane wymagane przez procedury BHP np. wymaganą dokumentację. Dodatkowo system pozwala na weryfikację i rejestrację faktu spełnienia, podczas realizacji prac, zdefiniowanych w zakresie bezpieczeństwa ograniczeń np. wymagane kompetencje personelu, zezwolenia na realizację prac.
- Rejestracja i analiza incydentów bezpieczeństwa
System pozwala na łatwą rejestrację zgłoszeń incydentów (np. wypadków) lub zdarzeń, które groziły wypadkiem. Pozwala to na powiązanie pomiędzy incydentami, a sprzętem i działaniami, które wywołały incydent oraz pomiędzy incydentami, a działaniami następczymi.
System umożliwia osobom raportującym incydent na śledzenie postępów działań związanych z obsługą incydentu, co zwiększa zaangażowanie i chęć do raportowania. Pozwala to koncentrować się na redukcji ryzyka, uczyć się na podstawie incydentów lub sytuacji grożących wypadkiem, zmniejszać liczbę incydentów, ograniczać wpływ incydentów oraz rejestrować, analizować i monitorować incydenty.
- Zarządzanie zmianami w konfiguracji
System realizuje procesy zmian w maszynach i urządzeniach z uwzględnieniem wymagań bezpieczeństwa. Pozwala to na między innymi: ustrukturyzowany proces zarządzania zmianą, zastosowanie standardowych list kontrolnych dla weryfikacji zmian, dzięki którym ryzyko pominięcia wymagania jest mniejsze, cyfrowe zatwierdzanie i odbiór zmian umożliwiające identyfikację osób zatwierdzających. Dzięki temu uzyskuje się szereg korzyści z perspektywy bezpieczeństwa pracy np.: koncentrację procesu na redukcji ryzyka, analizę struktury zmian do wdrożenia i konsekwencji tych zmian dla bezpieczeństwa, procedurę gwarantującą, że przy każdej modyfikacji zostaną wykonane i zarejestrowane wszystkie niezbędne działania dotyczące oceny wymogów BHP i wystarczającej redukcji ryzyk.
- Analiza ryzyka
Funkcje te pozwalają oceniać ryzyko w szczególności dla prac wysoce niebezpiecznych, ponadto pozwalają np. zweryfikować czy wprowadzono analizę ryzyka do zezwoleń na prace.
- Obsługa Lockout Tagout.
System pozwala na sterowanie i weryfikację, czy wszystkie warunki odłączenia urządzenia od instalacji elektrycznych są spełnione przed zatwierdzeniem zezwoleń na prace na instalacji oraz umożliwia weryfikację czy wszystkie zadania zostały zakończone i zamknięte przed powtórnym podłączeniem instalacji. System może być integrowany z automatyką w celu pobierania danych wprost z systemów sterujących odłączeniem i podłączeniem instalacji. Poprawia to bezpieczeństwo pracy i umożliwia pełen nadzór.
Wskazane funkcje to tylko cześć możliwości IFS Ultimo wspierających obszar BHP przy procesach utrzymania ruchu i majątku. Mając na uwadze jak duże wsparcie zapewnia ten system specjalistom odpowiedzialnym za bezpieczeństwo warto rozważyć jego wdrożenie. Żeby tego typu funkcje były uwzględniane przy zakupie systemów typu CMMS/EAM osoby odpowiedzialne za obszar BHP w firmie powinny współpracować z obszarem utrzymania ruchu przy tworzeniu wymagań, a obszar utrzymania ruchu powinien takie wymagania wobec systemu uwzględniać.
Bartłomiej Żak, Business Consulting Director
